Elephas

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Elephas
Linnaeus, 1758[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – samiec słonia indyjskiego (E. maximus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

trąbowce

Rodzina

słoniowate

Rodzaj

Elephas

Typ nomenklatoryczny

Elephas maximus Linnaeus, 1758

Gatunki

10 gatunków (w tym 9 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Elephas – rodzaj ssaków z rodziny słoniowatych (Elephantidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w południowej i południowo-wschodniej Azji[11][12][13].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (włącznie z trąbą) 550–640 cm, długość ogona 120–150 cm, wysokość w kłębie samic 240–250 cm, samców 270–340 cm; masa ciała samic około 2720 kg (maksymalnie do 4160 kg), samców około 3600 kg (maksymalnie do 6000 kg)[12][14].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w książce swojego autorstwa Systema Naturae[1]. Na gatunek typowy (oznaczenie monotypowe) wyznaczono słonia indyjskiego (E. maximus).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Elephas (Elephantus): gr. ελεφας elephas, ελεφαντος elephantos ‘słoń’[15].
  • Euelephas: gr. ευ eu ‘dobry, typowy’; ελεφας elephas, ελεφαντος elephantos ‘słoń’[16]. Gatunek typowy: †Elephas planifrons Falconer & Cautley, 1845.
  • Polydiskodon: gr. πολυς polus ‘dużo, wiele’; δισκος diskos ‘płyta, dysk’; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’[17]. Gatunek typowy: nie podany.
  • Leithadamsia: Andrew Leith Adams (1827–1882), szkocki zoolog[5]. Gatunek typowy: †Leith-Adamsia siwalikiensis Matsumoto, 1927 (= Elephas planifrons Falconer & Cautley, 1845).
  • Hypselephas: gr. ὑψι hupsi ‘wysoko, w górze’[18]; ελεφας elephas, ελεφαντος elephantos ‘słoń’[19]. Gatunek typowy: †Elephas hysudricus Falconer & Cautley, 1845.
  • Platelephas: gr. πλατυς platus ‘szeroki’[20]; ελεφας elephas, ελεφαντος elephantos ‘słoń’[19]. Gatunek typowy: †Elephas platycephalus Osborn, 1929.
  • Phanagoroloxodon: Fanagoria (gr. Φαναγoρεια Phanagoreia) starożytne miasto, Półwysep Tamański, Cieśnina Kerczeńska; rodzaj Loxodon Falconer, 1857[8]. Gatunek typowy: †Phanagoroloxodon mammontoides Garutt, 1957.
  • Protelephas: gr. πρωτος prōtos ‘pierwszy, przed’[21]; rodzaj Elephas Linnaeus, 1758. Gatunek typowy: †Elephas planifrons Falconer & Cautley, 1845.
  • Eoelephas: gr. εως eōs lub ηως ēōs ‘wschód, świt’[22]; rodzaj Elephas Linnaeus, 1758. Gatunek typowy: †Elephas ekorensis Maglio, 1970.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek[23][14][11][24]:

Opisano również gatunki wymarłe[25]:

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Wariant pisowni Elephas Linnaeus, 1758.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 33. (łac.).
  2. ↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier. Mémoire sur une nouvelle division des Mammifères, et sur les principes qui doivent servir de base dans cette sorte de travail, lu à la société d’Histoire naturelle, le premier floréal de l’an troisième, par les citoyens. „Magasin Encyclopédique”. 1 (2), s. 189, 1795. (fr.). 
  3. ↑ H. Falconer. On the Species of Mastodon and Elephant occurring in the fossil state in Great Britain. „The Quarterly journal of the Geological Society of London”. 13 (4), s. 318, 1857. (ang.). 
  4. ↑ H. Pohlig. Dentition und Kranologie des Elephas antiquus Falc. mit Beiträgen über Elephas primigenius Blum. und Elephas meridionalis Nesti. „Nova acta Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Germanicae Naturae Curiosorum”. 53 (1), s. 138, 1888. (niem.). 
  5. ↑ a b H. Matsumoto. On Leith-Adamsia siwalikiensis, a new generic and specific name of archetypal elephants. „Japanese Journal of Geology and Geography”. 5 (4), s. 214, 1928. (ang.). 
  6. ↑ a b H.F. Osborn: Proboscidea. A Monograph of the Discovery, Evolution, Migration and Extinction of the Mastodonts and Elephants of the World. Cz. 1: Moeritherioidea. Deinotherioidea. Mastodontoidea. New York: American Museum Press, 1936, s. 12. (ang.).
  7. ↑ a b В.Е. Гарутт. На новом ископаемом слоне Phanagoroloxodon mammontoides gen. et sp. nov. ноябрь с Кавказа. „Доклады Академии Наук СССР”. 112 (1), s. 333, 1957. (ros.). 
  8. ↑ a b В.Е. Гарутт. Новые данные о древнейших слонах. Род Protelephas gen. nov. „Доклады Академии Наук СССР”. 114 (1), s. 189, 1957. (ros.). 
  9. ↑ a b J. Liu & S. Zhen. Quaternary mammalian fauna from N. Anhui and a principle in relation to it. „Scientia Sinica”. 24 (2), s. 216–225, 1981. 
  10. ↑ В.Е. Гарутт. Происхождение слонов и пути их филогении. „Труды зоологического института АН СССР”. 149, s. 23, 1986. (ros.). 
  11. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 118. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  12. ↑ a b G. Wittemyer: Family Elephantidae (Elephants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 79. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
  13. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Elephas. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-30].
  14. ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 77. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  15. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 225.
  16. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 275.
  17. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 555.
  18. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 122.
  19. ↑ a b Jaeger 1959 ↓, s. 90.
  20. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 200.
  21. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 209.
  22. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 93.
  23. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-22]. (ang.).
  24. ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 24. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  25. ↑ J.S. Zijlstra, Elephas Linnaeus, 1758, Hesperomys project (Version 23.8.0), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-08-22] (ang.).
  26. ↑ G.H.R. von Koenigwald: Fossil mammals from the Philippines. Quezon City: National Research Council of the Philippines, 1956, s. 12. (ang.).
  27. ↑ V.J. Moglio. Four new species of elephantidae from the Plio-Pleistocene of northwestern Kenya. „Breviora”. 341, s. 20, 1969–1970. (ang.). 
  28. ↑ Falconer i Cautley 1845 ↓, s. 41, ryc. 5.
  29. ↑ E. Dubois. Das geologische Alter der Kendeng- oder Trinil-Fauna. „Tijdschrift van het Koninklijk Nederlandsch Aardrijkskundig Genootschap”. 2, s. 1235–127, 1908. (niem.). 
  30. ↑ A.N. Pomel: Paléontologie. Monographies. Les éléphants quaternaires. Alger: Imprimerie P. Fontana, 1895, s. 32, seria: Carte géologique de l’Algérie. (fr.).
  31. ↑ Falconer i Cautley 1845 ↓, s. 38, ryc. 2.
  32. ↑ H.F. Osborn. New Eurasiatic and American proboscideans. „American Museum novitates”. 393, s. 22, 1929. (ang.). 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Elephas&oldid=72991257”