Eleonora Reicher

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Eleonora Reicher
Data i miejsce urodzenia

29 września 1884
Warszawa

Data i miejsce śmierci

12 marca 1973
Warszawa

profesor nauk medycznych
Specjalność: reumatologia
Alma Mater

Uniwersytet w Bernie

Uczelnia

Akademia Medyczna w Warszawie

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Armii Krajowej

Eleonora Reicher, ps. „Barbara” (ur. 29 września 1884 w Warszawie, zm. 12 marca 1973 w Warszawie) – polska lekarz reumatolog, profesor Akademii Medycznej w Warszawie, twórczyni reumatologii polskiej[1][2].

Młodość[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w rodzinie żydowskiej. Jej ojcem był Bernard – współwłaściciel fabryki wstążek i butów, a matką Eleonora z Wolfowiczów[3].

Uczęszczała do prywatnej katolickiej szkoły M. Matuszewskiej w Warszawie. W 1903 roku ochrzciła się, co sprawiło, że zgodnie z obowiązującym wówczas w Kraju Nadwiślańskim Kodeksem Napoleona stała się pełnoletnia. Następnie wyjechała do Szwajcarii, gdzie w 1906 roku we Fryburgu ukończyła kurs przygotowawczy. W latach 1906–1907 studiowała medycynę na Sorbonie w Paryżu, a od roku 1907 do 1909 i od 1912 do 1914 kontynuowała te studia w Bernie. Oprócz tego w latach 1909–1912 studiowała biologię w Bernie. Studia biologiczne ukończyła w 1912 roku, a medyczne w 1914 roku.

Początek kariery naukowej[edytuj | edytuj kod]

Po studiach w latach 1914–1916 pracowała jako lekarz pod Grójcem, a także z rozkazu Wszechrosyjskiego Związku Ziemstw, zakładała szpitale przyfrontowe i szpital dla chorych na tyfus. W 1916 roku ponownie wyjechała do Szwajcarii, gdzie rok później w Bernie uzyskała dyplom lekarza. Następnie została asystentem kliniki chorób wewnętrznych Uniwersytetu w Bernie u H. Sahli’ego. Potem obroniła doktorat. W 1920 roku powróciła do Polski, gdzie przez kilka miesięcy w stopniu oficera była lekarzem w Ochotniczej Legii Kobiet w Warszawie. W latach 1921–1927 była starszym asystentem II kliniki Chorób Wewnętrznych, której kierownikiem był Antoni Gluziński, a następnie Witold Orłowski[4].

W latach 1925–1932 pracowała w Ubezpieczalni Społecznej. Była też konsultantem przy budowie Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego, który został otwarty w 1929 roku. W tym czasie zajęła się chorobami narządu ruchu – reumatologią, która była wówczas mało znaną i niedoprecyzowaną dyscypliną naukową. Od 1930 roku należała do współzałożycieli Polskiego Towarzystwa Zwalczania Gośćca. W 1932 roku zorganizowała, a następnie do 1939 roku kierowała pierwszą Poradnią Przeciwreumatyczną przy Klinice Chorób Wewnętrznych[5].

W latach 1927–1939 była adiunktem Klinicznej Poradni Wychowania Fizycznego, która powstała przy Klinice Chorób Wewnętrznych. W 1933 roku uzyskała habilitację z medycyny sportowej, chorób wewnętrznych i chorób narządu ruchu, czyli reumatologii. W latach 1933–1939 była wykładowczynią na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. W 1934 roku jako pierwszy lekarz z Polski reprezentowała kraj na Międzynarodowym Zjeździe Reumatologów w Moskwie, a później w Paryżu[6].

Życie religijne[edytuj | edytuj kod]

Od 1921 roku zaczęła się opiekować niewidomymi z Zakładu dla Niewidomych, prowadzonym przez siostry Franciszkanki Służebnice Krzyża. Na krótko nawet zamieszkała w tym zakładzie. W tym samym roku siostry otrzymały tereny w Laskach pod Warszawą i rozpoczęły budowę Zakład dla Niewidomych[7]. Również Eleonora Reicher kupiła tam ziemię, żeby móc współpracować z siostrami[8]. Około 1923 roku wspólnie z Tadeuszem Romerem założyła w Warszawie Koło Studiów Katolickich, które prowadziło działalność literacko-wydawniczą. Oprócz tego opracowywała żywoty świętych. W 1927 roku w wydawnictwie prowadzonym przez Koło Studiów Katolickich ukazała się jej książka o Świętym Wincentym a Paulo, a w 1934 o Ojcu Rafale Kalinowskim. Oprócz tego w 1928 roku przetłumaczyła na język polski „Modlitwy świętego Tomasza z Akwinu” i błogosławionego Alberta Wielkiego. Napisał też w 1927 roku artykuł pt. Ideowe podłoże intelektualnego ruchu katolickiego w Polsce, który ukazał się w „Studiach Katolickich”.

Okres okupacji hitlerowskiej[edytuj | edytuj kod]

Jeszcze przed wkroczeniem Niemców do Warszawy pracowała w II Klinice Chorób Wewnętrznych. Po wkroczeniu Niemców do Warszawy 28 września 1939 roku, została zwolniona z pracy ze względu na pochodzenie. W latach 1939–1940 utworzyła z ramienia Polskiego Czerwonego Krzyża Sekcję Opieki nad Dziećmi Opuszczonymi w Czasie Wojny, szpitalik dla dzieci opuszczonych i kalek przy ul. Piusa XI obecna ul. Piękna i Poradnię dla Dzieci i Młodzieży przy ul. Śniadeckich 11. W 1940 roku opuściła swoje mieszkanie przy ul. Polnej i od tego czasu ukrywała się pod nazwiskiem: Barbara Gorecka lub Kozłowska[9].

Najpierw mieszkała przy ul. Rakowieckiej u sióstr zakonnych, gdzie pracowała jako pielęgniarka, potem mieszkała w Laskach u Sióstr Franciszkanek. W czasie wojny szkoliła pielęgniarki, sanitariuszki, prowadziła wykłady dla lekarzy, współpracowała z Radą Pomocy Żydom, krypt. Żegota i z Komendą Główną Armii Krajowej.

Doszła do stopnia kapitana, używała pseudonimu Barbara. Żyła wówczas z pieniędzy otrzymywanych od Franciszkanek za ziemię w Laskach i z czynszu z własnej kamienicy przy Nowym Świecie. Podczas powstania warszawskiego pracowała w szpitalu przy ul. Rakowieckiej. Po powstaniu zatrzymała się na plebanii na Okęciu.

Okres powojenny[edytuj | edytuj kod]

Po wojnie pracowała najpierw na Uniwersytecie Warszawskim jako adiunkt, następnie od 1 października 1946 roku jako docent i od 21 października 1947 jako profesor tytularny[10]. W 1945 roku została kierownikiem Sekcji Reumatologicznej, powołanej przez Państwową Radę Zdrowia. Rada ta działała przy Ministrze Zdrowia. W tym czasie zaczęły powstawać poradnię reumatologiczne. Pierwsza poradnia reumatologiczna w Warszawie została utworzona przez Eleonorę Reicher około 1945 roku przy ul. Wiejskiej. Następnie poradnia znajdowała się w jej mieszkaniu przy ul. Polnej 40 i stała się zaczątkiem Państwowego Instytutu Reumatologicznego. Instytut powstał 1 stycznia 1948 roku i Eleonora Reicher została jego pierwszym dyrektorem[11]. W 1951 roku Instytut zmienił nazwę na Instytut Reumatologii.

W latach 1949–1956 była kierownikiem Katedry Reumatologii na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, a następnie Akademii Medycznej. Zajęcia ze studentami odbywały się w Państwowym Instytucie Reumatologicznym[12][13][14]. W latach 1945–1948 była też naczelnym lekarzem Ministra Spraw Zagranicznych, kierowała również od września 1945 do czerwca 1946 zorganizowaną przez siebie Poradnią Lekarską dla Młodzieży Szkolnej, była też w latach 1946–1951 lekarzem Ubezpieczalni Społecznej i konsultantem w lecznicy Ministra Zdrowia.

1 sierpnia 1958 przeszła na emeryturę, natomiast dyrektorem Instytutu Reumatologicznego była do 30 kwietnia 1961 roku[15]. Po przejściu na emeryturę pracowała jako konsultant Szpitala Bielańskiego i honorowy konsultant Oddziału Instytutu Reumatologicznego w Konstancinie, gdzie został zorganizowany pierwszy w Polsce Zakład Pracy Chronionej dla chorych na reumatyzm i Zakład Lecznico-Szkoleniowy dla dziewcząt[16]. Nadal prowadziła zajęcia dla studentów i lekarzy w Akademii Medycznej i Instytucie Doskonalenia Kadr Lekarskich. Zorganizowała również sieć placówek lecznictwa reumatologicznego i sprawowała nad nią nadzór jako konsultant krajowy z zakresu reumatologii[17]. Opublikowała ponad 60 prac naukowych.

Zmarła 12 marca 1973 w Warszawie i zgodnie ze swoim życzeniem została pochowana na cmentarzu zakładowym w Laskach pod Warszawą[18][19].

Zainteresowania[edytuj | edytuj kod]

Zajmowała się różnymi dziedzinami medycyny wewnętrznej: badała skład morfologiczny krwi w przebiegu chorób, zjawiska opadania krwinek, działanie adrenaliny, układ wegetatywny, schorzenia układu dokrewnego, choroby serca, działania ćwiczeń cielesnych na organizm, choroby narządu ruchu. Po II wojnie światowej interesowała się głównie i badała patogenezę, diagnostykę i terapię gośćca przewlekłego postępującego i choroby pokrewne, różnicowanie „lupus erytematodes” od innych chorób gośćcowych o cechach kolegenozy, balneoterapię gośćca[20].

Poza medycyną interesowała się również literaturą i sztuką oraz malarstwem, sama również malowała.

Instytucje, które założyła lub z którymi współpracowała[edytuj | edytuj kod]

Była współzałożycielką w 1923 roku „Polskiego Archiwum Medycyny Wewnętrznej” i wchodziła w skład jego komitetu redakcyjnego, była również w latach 1935–1937 współredaktorką biblioteki „Wychowanie Fizyczne Kobiet”, oprócz tego była: członkiem kolegium redakcyjnego „Polskiego Tygodnika Lekarskiego” i „Reumatologii”, członkiem redakcji „Postępów Kardiologii”, w latach 1954–1957 redaktorem „Postępów Reumatologii”, a od stycznia do lutego 1959 roku redaktorem „Reumatologii Polskiej”[21]. Poza tym była członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego i jego honorową przewodniczącą, była również członkiem honorowym towarzystw reumatologicznych Holandii, Jugosławii, Szwecji, Turcji, USA i Włoch. Należała do rad naukowych Państwowego Instytutu Reumatologicznego, Instytutu Reumatologicznego, Państwowego Instytutu Balneologicznego, do Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia i Komitetu Nauk Medycznych PAN[22].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Za swoją działalność w 1951 otrzymała Państwową Nagrodę Naukową II stopnia, Krzyż Kawalerski (1949)[23] i Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1954)[24], Order Sztandaru Pracy I klasy (1960)[25] oraz Krzyż Armii Krajowej[26].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Powstańcze Biogramy – Eleonora Reicher [online], www.1944.pl [dostęp 2017-09-19] (pol.).
  2. ↑ Eleonora Reicher – Encyklopedia Medyków Powstania Warszawskiego, „Encyklopedia Medyków Powstania Warszawskiego” [dostęp 2017-09-19] (pol.).
  3. ↑ Eleonora Reicher (1884-1973) – Fundacja NOWY ŚWIAT 37, „Fundacja NOWY ŚWIAT 37” [dostęp 2017-09-19] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-18] (pol.).
  4. ↑ Eleonora Reicher [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2017-09-19] (pol.).
  5. ↑ Piśmiennictwo Kobiet Polskich, s. 179–180, nr 50, 1934.
  6. ↑ Rocznik Lekarski RP: 1933, 1936, 1938, 1949.
  7. ↑ T. Landy, R. Wosiek, ksiądz Władysław Korniłowicz, 1978, s. 100, 109.
  8. ↑ J. Stabińska, „Matka Elżbieta Czacka”. 1981.
  9. ↑ Maria Maślińska, Od Niej wszystko się zaczęło – wspomnienie o prof. Eleonorze Reicher z okazji 60-lecia powstania Instytutu Reumatologii (PDF Download Available) [online], ResearchGate [dostęp 2017-09-19].
  10. ↑ G. Bałtruszajtys, Samodzielni pracownicy naukowi Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1945–1961, „Rocznik Uniwersytetu Warszawskiego”. s. 120, T. 3, 1962.
  11. ↑ Stanisław Luft, Eleonora Reicher.” Archiwum Historii Medycyny”. s. 379–381, T. 37, nr 3, 1974.
  12. ↑ Z. Woźniewski, Polski almanach medyczny na rok 1956.
  13. ↑ Reicher Eleonora, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-09-19].
  14. ↑ Dzieje uczelni medycznych w Warszawie, 1968, s. 379–80.
  15. ↑ Spis fachowych pracowników służby zdrowia z 1961 i 1964 roku.
  16. ↑ Teczka personalna nr 251/N w: Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher w Warszawie.
  17. ↑ F. Ciszewski, „Dzieje Reumatologii w Polsce na tle rozwoju reumatologii światowej”. maszynopis pracy doktorskiej w: Biblioteka Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher w Warszawie, 1981, s. 63, 65, 68, 70, 76–78, 86, 91, 96.
  18. ↑ „Stolica”. nr 17, 1973.
  19. ↑ „Życie Warszawy”. nr 62, 64-65, 68, 70-71, 1973.
  20. ↑ Stanisław Luft, Eleonora Reicher. „Polski Tygodnik Lekarski”. 1287-90, nr 33, 1973.
  21. ↑ M. Sadowska- Wiśniewska, „Reumatologia”. s. 201–203, T. 11, nr 3, 1973.
  22. ↑ „Przekrój”. nr 1459, 1973.
  23. ↑ M.P. z 1949 r. nr 49, poz. 679.
  24. ↑ M.P. z 1954 r. nr 103, poz. 1311.
  25. ↑ Odznaczenia dla wybitnych działaczek, [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 7, 8 marca 1960, s. 2.
  26. ↑ Pamiętnik Eleonory Reicher i legitymacje orderów w posiadaniu Janiny Kowalczewskiej w Warszawie.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

  • Eleonora Reicher, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2022-01-31].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Eleonora_Reicher&oldid=72188090”