Drozd białobrzuchy
| Turdus helleri[1] | |||
| (Mearns, 1913) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
drozd białobrzuchy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Drozd białobrzuchy[3] (Turdus helleri) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny drozdowatych (Turdidae). Występuje endemicznie w Kenii. Zagrożony wyginięciem[2].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy gatunek opisał Edgar A. Mearns w 1913 na łamach Smithsonian Miscellaneous Collections. Holotyp pochodził z góry Mbololo, była to dorosła samica odłowiona przez Edmunda Hellera 9 listopada 1911 na wysokości około 1200 m n.p.m. (4000 stóp). Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Planesticus helleri[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza drozda białobrzuchego w rodzaju Turdus, uznając go za odrębny i monotypowy gatunek[5]. Niektórzy autorzy uznają go za podgatunek drozda ogorzałego (T. olivaceus)[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi 20–22 cm, masa ciała 53–89 g[4]. U holotypu długość skrzydła wynosiła 108 mm, ogona – 79 mm, górnej krawędzi dzioba – 22 mm, a skoku – 30,5 mm[6]. Głowa całkowicie czarna. Dziób i obrączka oczna pomarańczowoczerwone, jaskrowe. Pierś ciemnoszara w górnej części; niższa część piersi i reszta spodu ciała białe. Boki ciała kasztanowe[7].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Drozdy białobrzuche są znane tylko z czterech połaci lasu położonych w Taita Hills, w południowo-wschodniej Kenii: Mbololo (ok. 200 ha), Ngangao (ok. 92 ha), Chawia (ok. 50 ha) i Yale (2 ha). Pojawiło się doniesienie o obserwacji na Kasigau (około 50 km na południowy wschód od Taita Hills), jednak podczas wyprawy badawczej w 1998 nie odnaleziono tam drozdów białobrzuchych[8].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Środowiskiem życia drozdów białobrzuchych są górskie lasy mgliste. Nie pojawiają się w roślinności wtórnej, w zakrzewieniach ani na obszarach upraw, jednak obszary ich obecnego zasięgu były w przeszłości objęte intensywną wycinką drzew[8]. Zależnie od miejsca występowania zasiedlają różne wysokości: Mbololo 1800–2209 m n.p.m., Ngangao – 1700–2149 m, Chawia – ok. 1500 m n.p.m.[9] Drozdy te preferują mocno zacienione części lasu z gęstym podszytem, grubą warstwą opadłych liści i bez roślin w runie leśnym lub z niewielkim ich zagęszczeniem. Najrzadsze są w Chawia, gdzie las jest stosunkowo świetlisty i rośnie w nim wiele krzewów. Rzadko poruszają się wyżej niż 2 m nad ziemią, jednak gniazda odnotowywano na wysokości do 10 m nad ziemią. Żywią się owocami i bezkręgowcami, skład pożywienia zmienia się sezonowo[8].
Okres lęgowy trwa od stycznia do czerwca, jednak dane są ograniczone; bazując na obserwacjach z badań terenowych z 2000 i 2015 można uznać, że sezon lęgowy trwa od września do marca. W zniesieniu od 1 do 3 jaj[8].
Status i zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
IUCN od 2021 roku uznaje drozda białobrzuchego za gatunek zagrożony (EN, Endangered); wcześniej, od 1994 roku klasyfikowany był jako gatunek krytycznie zagrożony (CR, Critically Endangered). Liczebność populacji szacowana jest na 250–999 dorosłych osobników, a jej trend oceniany jest jako spadkowy. Zagrożeniem dla gatunku jest wycinka drzew celem pozyskania miejsca pod uprawy lub ponownego zalesienia obcymi dla obszaru drzewami. Problem stanowi również słabe połączenie między połaciami lasów, w których występują drozdy białobrzuche. Inne zagrożenia dla gatunku to pożary, drapieżnictwo gniazd i zmiany klimatu[2][8]. W Chawia – najbardziej zniszczonej działalnością ludzką części zasięgu – występuje znaczne odchylenie w proporcjach płci w populacji (w stronę samców). W pozostałych częściach zasięgu różnice między odsetkiem samców i samic nie są znaczące (dane z 1998)[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Turdus helleri, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Turdus helleri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Turdinae Rafinesque, 1815 - drozdy (wersja: 2020-02-28). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-19].
- ↑ a b c Collar, N. & Sharpe, C.J.: Taita Thrush (Turdus helleri). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (14 grudnia 2016)].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Thrushes. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-19]. (ang.).
- ↑ Edgar A. Mearns. Descriptions of four new thrushes of the genera Planesticus and Geocichla. „Smithsonian miscellaneous collections”. 61 (10), s. 1, 1913.
- ↑ Terry Stevenson, John Fanshawe: Birds of East Africa: Kenya, Tanzania, Uganda, Rwanda, Burundi. A&C Black, 2004. ISBN 978-0-7136-7347-0.
- ↑ a b c d e Taita Thrush Turdus helleri. BirdLife International. [dostęp 2021-12-29].
- ↑ a b L. Lens, P. Galbusera, T. Brooks, E. Waiyaki & T. Schenck. Highly skewed sex ratios in the critically endangered Taita thrush as revealed by CHD genes. „Biodiversity and Conservation”. 7, s. 869–873, 1998.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i krótki filmik. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).