Dąbrówka dodona
| Drymonia dodonaea | |||
| (Denis et Schiffermüller, 1775) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
dąbrówka dodona | ||
| Synonimy | |||
| |||
Dąbrówka dodona[1][2], garbatka wyrocznica[3] (Drymonia dodonaea) – gatunek motyla z rodziny garbatkowatych. Zamieszkuje Europę i Zakaukazie. Gąsienice żerują na dębach, rzadko na bukach lub brzozach. Osobniki dorosłe są aktywne nocą.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1775 roku przez Johanna N.C.M. Denisa i Ignaza Schiffermüllera pod nazwą Bombyx dodonaea. Jako miejsce typowe wskazano okolice Wiednia[4]. W jego obrębie wyróżnia się podgatunki[5][4]:
- Drymonia dodonaea albofasciata (Hartig, 1968)
- Drymonia dodonaea dodonaea (Denis & Schiffermüller, 1775)
- Drymonia dodonaea trimacula (Esper, 1785)
- Drymonia dodonaea wageneri de Freina, 1981
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Motyl o krępej budowy ciele[6] i rozpiętości skrzydeł sięgającej od 33 do 38 mm[1]. Głowa jest zaopatrzona w nieowłosione oczy złożone, krótkie głaszczki i uwstecznioną ssawkę, natomiast pozbawiona jest przyoczek. Czułki osiągają niemal połowę długości przedniego skrzydła i wykazują dymorfizm płciowy w budowie, będąc szczeciniastymi u samicy, zaś grzebykowatymi u samca. Tułów jest szeroki, wyposażony w krótko owłosione tegule. Skrzydło przedniej pary osiąga od 17 do 20 mm długości[6] i ma tło ciemnoszare, w wewnętrznej części pola środkowego zwykle czarnoszaro przyciemnione, a w jego części zewnętrznej białawo rozjaśnione. Przepaska wewnętrzna jest wypukła, zaś zewnętrzna ostro ząbkowana i przy brzegach skrzydła biało rozjaśniona[1][6]. Plamka półksiężycowata na żyłce poprzecznej jest biaława, co odróżnia ten gatunek od podobnej dąbrówki chaonii oraz mało wyraźna, co odróżnia go od dąbrówki dębowej. Barwa strzępiny jest popielata z ciemnym nakrapianiem. Na tylnej krawędzi przedniego skrzydła leży trójkątny ząbek z włosowatych łusek[6]. Tylne skrzydło jest jasnoszare ze słabo odznaczającą się jaśniejszą przepaską przez środek[1][6].
Gąsienica charakteryzuje się ubarwieniem zielonym z parą żółtych lub żółtopomarańczowych prążków biegnących bokami ciała[7].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zasiedla lasy liściaste, lasy mieszane, zarośla, parki i nasadzenia przydrożne[1][7]. Gąsienice są foliofagami żerującymi na liściach dębów, a rzadko buków i brzóz[4][1]. Okres lotu motyli trwa od drugiej połowy kwietnia do pierwszej połowy lipca, zaś okres żerowania gąsienic od czerwca do sierpnia[1]. Zimowanie odbywa się w stadium poczwarki. Owady dorosłe nie pobierają pokarmu i są aktywne nocą[6]. Chętnie przylatują do sztucznych źródeł światła[1].
Gatunek palearktyczny[4]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji[5]. Poza tym występuje na Kaukazie i w Armenii[4]. W Polsce jest gatunkiem nieczęsto spotykanym[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Krzysztof Jonko: Drymonia dodonaea. [w:] Lepidoptera Mundi [on-line]. [dostęp 2021-04-05].
- ↑ Grzegorz Bobrowicz: Dąbrówka. [w:] Szepty Przyrody. Słownik przyrodniczy [on-line]. [dostęp 2021-04-05].
- ↑ B. Dyakowski: Atlas motyli krajowych. Wydawnictwo Michała Arcta, 1906.
- ↑ a b c d e Markku Savela: Drymonia. [w:] Funet.fi [on-line]. [dostęp 2021-04-05].
- ↑ a b Drymonia dodonaea. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-04-05].
- ↑ a b c d e f Edward Sołtys: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVII Motyle – Lepidoptera, zeszyt 47-50. Notodontidae, Thaumetopoeidae, Thyatriridae, Drepanidae. Warszawa: PWN, Polski Związek Entomologiczny, 1965.
- ↑ a b c Drymonia dodonaea – Dąbrówka dodona. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-04-05].