Caryocolum oculatella
| Caryocolum oculatella | |||
| (Thomann, 1930) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Caryocolum oculatella | ||
| Synonimy | |||
| |||
Caryocolum oculatella – gatunek motyla z rodziny skośnikowatych i podrodziny Gelechiinae.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1929 roku przez H. Thomanna pod nazwą Lita ochraceella[1]. Nazwa ta okazała się być jednak młodszym homonimem nazwy wprowadzonej przez Pierre’a Chrétiena, w związku z czym w 1930 roku Thomann nadał gatunkowi nową nazwę, Lita oculatella[2]. W 1937 roku Max Gaede przeniósł ów gatunek do rodzaju Phthorimaea[3]. Z kolei w 1953 roku Josef Wilhelm Klimesch umieścił go w rodzaju Gnorimoschema[4]. W 1958 roku w obrębie tegoż rodzaju wyróżniony przez Františka Gregora Jr i Dalibor Povolnego podrodzaj Gnorimoschema (Caryocolum), do którego trafił omawiany takson[5]. Do rangi rodzaju Caryocolum wyniósł ów podrodzaj w 1958 roku László Anthony Gozmány[6]. Kombinację Caryocolum oculatellum jako pierwszy podał Povolný w 1980 roku[7].
W 1988 roku Peter Huemer przy okazji rewizji rodzaju Caryocolum na podstawie morfologicznej analizy kladystycznej zaliczył C. oculatella do monotypowej grupy gatunków oculatella[8][9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Obie płcie osiągają od 5 do 5,5 mm długości skrzydła przedniego[8].
Głowa ma pozbawione grzebykowania czułki, odgięte głaszczki wargowe, dobrze wykształconą i prawie tak długą jak głaszczki wargowe ssawkę oraz czteroczłonowe głaszczki szczękowe. Ubarwienie różni się między populacją alpejską a hiszpańską. U populacji alpejskiej głowa, tułów i tegule są ochrowe, u populacji hiszpańskiej bardziej białe. Przednie skrzydła mają u populacji alpejskiej ciemnobrązowe do czarniawego tło z jaśniejszym, brązowo nakrapianym brzegiem przednim, białą, osiągającą brzeg kostalny przepaską w ćwierci długości, jasnobrązową przepaską w połowie długości, na której leży wyraźna łata środkowa oraz zwykle zlanymi w wąską, białą przepaskę plamkami kostalną i tornalną. U populacji z Sierra Nevada biel na skrzydłach jest rozleglejsza i formuje trzy wyraźne przepaski[8].
Genitalia samca mają bardzo szeroki i zaokrąglony unkus, błoniastą i pozbawioną kolców zawieszkę, krótką, smukłą, ku szczytowi stopniowo zwężoną, półkolistą walwę, umiarkowanie u podstawy szeroki i równomiernie zwężający się sakus oraz krótki i prosty edeagus z kilkoma drobnymi cierniami na szczycie. Tylna krawędź winkulum ma głębokie, prostokątne wykrojenie i parę delikatne wcięcie środkowe. Kształt unkusa i tegmenu różni się nieco między populacjami alpejską i hiszpańską[8].
Odwłok samicy ma ósmy segment pozbawiony wyrostków, zaopatrzony w dużą, jajowatą sklerotyzację środkowobrzuszną. Przewód torebki kopulacyjnej ma parę długich i pośrodku poszerzonych sklerotyzacji bocznych. Znamię torebki ma formę tęgiego, silnie zakrzywionego haka[8].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Motyl górski. Gąsienice żerują na wierzchołkowych pędach łyszczca rozesłanego z rodziny goździkowatych. Owady dorosłe latają od późnego czerwca[8].
Owad palearktyczny. Znany jest ze szwajcarskiej Gryzonii, austriackiego Tyrolu, w obu przypadkach z Alp, oraz z gór Sierra Nevada w Hiszpanii[8][10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ H. Thomann. Lita ochraceella n. sp. (Mikrolep.), eine neue Gelechiide aus dem Unterengadin. „Mitteilungen der Schweizerischen Entomologischen Gesellschaft”. 14, s. 191-192, 1929.
- ↑ H. Thomann. Berichtigung. „Mitteilungen der Schweizerischen Entomologischen Gesellschaft”. 15, s. 24, 1930.
- ↑ M. Gaede: Gelechiidae. Lepidopterorum Catalogus 79. 1937, s. 277.
- ↑ Josef Wilhelm Klimesch. Die an Caryophyllaceen lebenden europaeischen Gnorimoschema Busck (Phthorimaea Meyr.)-Arten. „Zeitschrift der Wiener Entomologischen Gesellschaft”. 38, s. 225-239, 275-282, 311-319, 1953.
- ↑ F. Gregor, D. Povolny. Systematische und zoogeographische Studie iiber die Gruppe der ArtenGnorimoschema Busck mit Riicksicht auf die richtige Diagnostik des Schadlings Gnorimoschemaocellatellum Boyd. „Zoologicke a Entomologicke Listy”. 3, s. 83-96, 1954.
- ↑ László Anthony Gozmány. Microlepidoptera IV. „Fauna Hungariae”. 40, s. 1-295, 1958.
- ↑ D. Povolny. Die bisher bekannten Futterpflanzen der Tribus Gnorimoschemini (Lepidoptera, Gelechiidae)und deren Bedeutung fur taxonomisch-okologische Erwagungen. „Acta Universitatis Agriculturae, Brno (A)”. 28 (1), s. 189-210, 1980.
- ↑ a b c d e f g Peter Huemer. A taxonomic revision of Caryocolum (Lepidoptera: Gelechiidae). „Bulletin of the British Natural History Museum of London. Entomology”. 57 (3), s. 439-571, 1988.
- ↑ Markku Savela: Caryocolum Gregor & Povolný, 1954. [w:] Funet.fi [on-line]. [dostęp 2022-12-16].
- ↑ Caryocolum oculatella (Thomann, 1930). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2022-12-16].