Budynek dawnego Ratusza i Sądu Grodzkiego w Jordanowie
nr rej. [A-1457/M] z 28.09.2016[1]. | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres |
Rynek 2 |
Styl architektoniczny |
eklektyczny[2] |
Architekt | |
Ukończenie budowy |
1896 |
Pierwszy właściciel |
Miasto Jordanów |
Położenie na mapie Jordanowa | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu suskiego | |
49°38′57,019″N 19°49′43,010″E/49,649172 19,828614 |
Budynek dawnego Ratusza i Sądu Grodzkiego w Jordanowie – zabytkowy budynek znajdujący się w Jordanowie, w powiecie suskim, w województwie małopolskim. Pierwotnie zaprojektowany na siedzibę burmistrza, pełnił jednak funkcję siedziby sądu powiatowego potem grodzkiego, kasy podatkowej, poczty i aresztu.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Budynek zaprojektowany został przez Jana Sas-Zubrzyckiego w 1893 roku[3], przy północno-zachodnim narożniku prostokątnego rynku[4] i jest prawdopodobnie najstarszym budynkiem murowanym w jordanowskim rynku[5]. Poświęcenie obiektu odbyło się w 1895 roku, oddanie do użytku w 1896[5]. Miał pełnić rolę nowego ratusza (poprzedni był drewniany), ale ostatecznie stał się siedzibą sądu powiatowego, później grodzkiego, kasy podatkowej i poczty. Część pomieszczeń pełniła funkcję aresztu oraz mieszkania dla woźnego sądu[5].
Po wybudowaniu nowego murowanego ratusza w 1911 roku, w budynku nadal funkcjonował sąd, areszt, poczta i urząd podatkowy[5]. W latach 50. XX wieku zlikwidowano sąd w Jordanowie i pomieszczenia na piętrze przeznaczono na internat dla uczniów liceum, co przyczyniło się do częściowej dewastacji obiektu. W latach 60. w budynku funkcjonował urząd gminy miejsko-wiejskiej. Podczas adaptacji poddasza w 1987 roku na pomieszczenia biurowe, w dachu zamontowano nowe okienka, a w zwieńczeniu chorągiewkę z błędną datą budowy 1908[5].
W 1992 roku na piętrze i poddaszu funkcjonował nowopowstały Urząd Gminy wiejskiej Jordanów. Dach budynku zaczął przeciekać i w 2018 roku rozpoczęto generalny remont z funduszy miasta i środków Unii Europejskiej[6]. Podczas prac wykonawca odkrył dekoracje malarskie (rozety nad lampami oraz stylistycznie nawiązujące do funkcji budynku gryfy na klatce schodowej), które odrestaurowano[5].
Obecnie (2024) w budynku działa poczta, a od 2021 roku, po renowacji, także Jordanowskie Centrum Aktywizacji i Integracji Mieszkańców obejmujące bibliotekę, Izbę Historii, miejski ośrodek kultury, punkt informacji turystycznej, salę widowiskową, oraz miejsce działań stowarzyszeń i organizacji[5][7]. W piwnicach i lochach budynku funkcjonuje galeria „Pod Basztą”, w której m.in. w sierpniu 2015 roku zorganizowano wystawę i seminarium naukowe poświęcone twórczości architekta Jana Sas-Zubrzyckiego[8].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Asymetryczna bryła trójkondygnacyjnego budynku z poddaszem użytkowym oparta jest na planie wieloboku wpisanego w działkę[9]. W narożu znajduje się wieża na planie koła przykryta stożkowym dachem, wyższa niż reszta budowli. Posiada neogotycką kamienną ornamentykę oraz różnej wielkości i kształtu okna. W lewym skrzydle na piętrze znajduje się niewielki piaskowcowy balkon z balustradą, wsparty na ozdobnych wspornikach, nad nim schodkowy szczyt z herbem[3][5][2].
Galeria zdjęć[edytuj | edytuj kod]
-
Widok od strony rynku
-
Klatka schodowa z gryfami
-
Polichromia
-
Izba Historii (fragment)
-
Sala zajęciowa (fragment)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01] .
- ↑ a b Dawny ratusz i sąd grodzki w Jordanowie. zabytek.pl. [dostęp 2023-11-11].
- ↑ a b Jerzy Wowczak: Jan Sas-Zubrzycki. Architekt, historyk i teoretyk architektury. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, 2017, s. 46, ISBN 978-83-65080-63-9
- ↑ Bogusław Krasnowolski , Leksykon zabytków architektury Małopolski, Kraków: Wydawnictwo „Arkady”, 2013, s. 64, ISBN 978-83-2134744-8 .
- ↑ a b c d e f g h Stanisław Bednarz , Jordanów ogkrywany na nowo, Kraków: Wydawnictwo „Arkady”, 2013, s. 34, ISBN 978-83-65323-64-4 .
- ↑ Otwarcie Jordanowskiego Centrum Aktywizacji i Integracji Mieszkańców. www.jordanow.pl. [dostęp 2024-03-30].
- ↑ Otwarcie Jordanowskiego Centrum Aktywizacji i Integracji Mieszkańców. powiatsuski24.pl. [dostęp 2023-11-20].
- ↑ Miejski Ośrodek Kultury w Jordanowie [online], bip.malopolska.pl [dostęp 2024-02-19] .
- ↑ Marek H. Grabski: Dokumentacja. Karta biała. zabytek.pl. [dostęp 2023-11-11].