Bruzdonos
Nycteris | |||
É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier, 1795[1] | |||
Przedstawiciel rodzaju – bruzdonos egipski (N. thebaica) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Nadrodzina | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
bruzdonos | ||
Typ nomenklatoryczny | |||
Vespertilio hispidus Schreber, 1774 | |||
Synonimy | |||
| |||
Gatunki | |||
|
Bruzdonos[6] (Nycteris) – rodzaj ssaków latających z rodziny bruzdonosowatych (Nycteridae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki zamieszkujące tropikalne i subtropikalne obszary Afryki, Półwyspu Arabskiego i południowo-wschodniej Azji[7][8][9], w tym obszary pustynne. Jeden z gatunków (pospolity w Egipcie bruzdonos egipski (Nycteris thebaica)) podawany był z greckiej wyspy Korfu, inny zaś – bruzdonos owłosiony (Nycteris hispida) – z Sycylii, co dawałoby przyczynę do umieszczenia ich na liście ssaków Europy. Jednak obecnie stwierdzenia te są kwestionowane lub przypisuje się je zawleczeniom pojedynczych osobników przez człowieka.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 38–90 mm, długość ogona 37–84 mm, długość ucha 19–37 mm, długość tylnej stopy 7–17 mm, długość przedramienia 32–65 mm; masa ciała 4–43 g[8][10]. Większość przedstawicieli rodziny żywi się dużymi owadami i innymi stawonogami (np. skorpionami) zbieranymi z powierzchni gruntu. Największy bruzdonos – bruzdonos wielki (Nycteris grandis) – może polować również na drobne kręgowce, np. ptaki.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj zdefiniowali w 1795 roku francuscy przyrodnicy Étienne Geoffroy Saint-Hilaire i Georges Cuvier w artykule dotyczącym teriologii opublikowanym na łamach Magasin Encyclopédique[1]. Autorzy w oryginalnym opisie nie wskazali gatunku typowego; w ramach późniejszego oznaczenia w 1929 roku Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej na typ nomenklatoryczny wyznaczyła bruzdonosa owłosionego (N. hispida)[11].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Nycteris (Nicteris, Nycterus): gr. νυκτερις nukteris, νυκτεριδος nukteridos ‘nietoperz’[12].
- Petalia (Pelatia): etymologia niejasna, Gray nie podał znaczenia nazwy rodzajowej[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Nycteris javanica É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1813.
- Nycterops: rodzaj Nycteris É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier, 1795; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘wygląd, oblicze’[14]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Nycterops pilosa J.E. Gray, 1866 (= Vespertilio hispidus von Schreber, 1774).
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące gatunki[15][10][7][6]:
- Nycteris arge O. Thomas, 1903 – bruzdonos równikowy
- Nycteris intermedia Aellen, 1959 – bruzdonos pośredni
- Nycteris nana (K. Andersen, 1912) – bruzdonos malutki
- Nycteris major (K. Andersen, 1912) – bruzdonos duży
- Nycteris tragata (K. Andersen, 1912) – bruzdonos sundajski
- Nycteris javanica É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1813 – bruzdonos jawajski
- Nycteris aurita (K. Andersen, 1912) – bruzdonos uszaty
- Nycteris grandis W. Peters, 1865 – bruzdonos wielki
- Nycteris hispida (von Schreber, 1775) – bruzdonos owłosiony
- Nycteris macrotis Dobson, 1876 – bruzdonos wielkouchy
- Nycteris parisii (De Beaux, 1924) – bruzdonos skryty
- Nycteris woodi K. Andersen, 1914 – bruzdonos sawannowy
- Nycteris gambiensis (K. Andersen, 1912) – bruzdonos gambijski
- Nycteris thebaica É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818 – bruzdonos egipski
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Niepoprawna późniejsza pisownia Nycteris É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier, 1795.
- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Petalia J.E. Gray, 1838 (błąd drukarski).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b É. Geoffroy Saint-Hilaire & G. Cuvier. Méthode Mammalogique. „Magasin Encyclopédique”. 2, s. 186, 1795. (fr.).
- ↑ A.G. Desmarest: Nictere. W: J.-F.-P. Deterville: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle appliquée aux arts: principalement à l’agriculture et à l’économie rurale et domestique: par une societe de naturalistes et d’agricultueurs: avec figures tirees des trois regnes de la nature. T. 15. Paris: Chez Deterville, 1803, s. 501. (fr.).
- ↑ J.G. Fischer von Waldheim: Zoognosia tabulis synopticis illustrata, in usum praelectionum Academiae imperialis medico-chirugicae mosquensis edita. Cz. 3. Mosquae: Nicolai S. Vsevolozsky, 1814, s. xix, 540. (łac.).
- ↑ J.E. Gray. A Revision of the Genera of Bats (Vespertilionidae), and the Description of some new Genera and Species. „Magazine of Zoology and Botany”. 2 (12), s. 194, 1838. (ang.).
- ↑ a b J.E. Gray. A revision of the genera of Rhinolophidae, or horseshoe bats. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 83, 1866. (ang.).
- ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 100. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 154–156. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ a b A. Monadjem: Family Nycteridae (Slit-faced Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 383–386. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Nycteris. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-28]. (ang.).
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 489–490. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ ICZN. Opinions rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature. Opinions 105 to 114. Opinion 111. Suspension of Rules for Nycteris 1795. „Smithsonian miscellaneous collections”. 73 (6), s. 18, 1929. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 465.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 526.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 465.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-01-08]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).