Bombajka

Bombajka
	Harpadon nehereus
	(Hamilton, 1822)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	skrzelokształtne
Rodzina	jaszczurnikowate
Podrodzina	Harpadontinae
Rodzaj	Harpadon
Gatunek	Bombajka
Synonimy
	Osmerus nehereus Hamilton, 1822; Harpadon nebereus (Hamilton, 1822); Harpodon nebereus (Hamilton, 1822); Salmo microps Lesueur, 1825; Saurus ophiodon Valenciennes, 1850;
	Osmerus nehereus Hamilton, 1822; Harpadon nebereus (Hamilton, 1822); Harpodon nebereus (Hamilton, 1822); Salmo microps Lesueur, 1825; Saurus ophiodon Valenciennes, 1850;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Bombajka^[3], harpadon bombil^[4] (Harpadon nehereus), znana też pod nazwami harpodon i „bombajska kaczka” – gatunek morskiej i słonawowodnej ryby skrzelokształtnej z rodziny jaszczurnikowatych (Synodontidae), typ nomenklatoryczny rodzaju Harpadon. Poławiana gospodarczo, głównie w Indiach, jako ryba konsumpcyjna.

Taksonomia i nazewnictwo zwyczajowe[edytuj | edytuj kod]

Bombajka została opisana naukowo w 1822 roku przez Francisa Buchanan-Hamiltona pod nazwą Osmerus nehereus. Później zaliczono ją do rodzaju Harpodon, stąd spotykana w polskiej literaturze nazwa harpodon^[3]. Nazwa rodzajowa Harpodon Cuvier, 1829, zgodnie z zasadą pierwszeństwa nazwy taksonu, została uznana za synonim rodzaju Harpadon Lesueur, 1825, a tym samym polska nazwa zwyczajowa „harpodon” stała się nieścisła. Nazwa „bombajska kaczka”^[5] pochodzi z tłumaczenia angielskiej nazwy Bombay duck.

Występowanie i biotop[edytuj | edytuj kod]

Ocean Indyjski i zachodnia część Oceanu Spokojnego^[6] – przybrzeżne wody Indii, Cejlonu, Zatoki Bengalskiej, Malezji, Indonezji i południowo-zachodniej Australii^[3]. Przez znaczną część roku bombajki zasiedlają piaszczysto-błotniste dno w głębokich wodach oceanu. W czasie monsunu wpływają ławicami do delt rzecznych na żer^[7]. Przy dnie błotnistych zatok, lagun i zalewów tworzą duże skupienia^[3]. Szczególnie licznie występują w delcie Gangesu i ujściach innych rzek Półwyspu Indyjskiego^[5].

Cechy morfologiczne[edytuj | edytuj kod]

Ciało wydłużone i bocznie spłaszczone. Oczy małe, położone z przodu głowy. Głowa zaokrąglona, lekko spłaszczona, z dużym, krótkim i głębokim pyskiem, uzbrojonym w smukłe, zakrzywione zęby nierównej wielkości. Żuchwa jest dłuższa od szczęki. Płetwa grzbietowa duża i wysoka. Płetwa tłuszczowa położona jest nad końcem nasady płetwy odbytowej. Płetwy piersiowe i brzuszne mają owalny kształt i są wyjątkowo długie^[3]. Charakterystyczną cechą tego gatunku jest ostre zakończenie tułowia, wchodzące pomiędzy płaty płetwy ogonowej, co czyni ją trójdzielną^[5]. Ciało bombajki jest jasnoszare i osiąga przeciętnie 25 cm, maksymalnie 40 cm długości całkowitej^[7].

Opis płetw: D 12–14, A 15–16, P 11–12, V 9–10^[3].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Ryba bardzo płodna, wydaje do 6 lęgów rocznie. Jest agresywnym drapieżnikiem^[7], żywiącym się małymi rybami oraz bezkręgowcami występującymi przy dnie^[3].

Znaczenie gospodarcze[edytuj | edytuj kod]

Jest ważnym obiektem połowów, głównie w rybołówstwie Indii. Poławiana różnymi metodami (sieci denne, niewody, pułapki sieciowe, włoki i haczyki). W 1999 roku w Indiach odłowiono ponad 205 tysięcy ton, a w Indonezji około 15 tysięcy ton tej ryby. Mięso bombajki jest uznawane za smaczne i jest wszechstronnie użytkowane^[3]^[7]. Jednym z popularniejszych sposobów przyrządzania jest suszenie świeżej ryby na słońcu, a następnie podanie jej z ryżem polanym sosem curry^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Harpadon nehereus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Harpadon nehereus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982, s. 218–219. ISBN 83-215-2103-7.
↑ Rozporządzenie Rady (WE) nr 2597/95 z dnia 23 października 1995 r. w sprawie przekazywania przez Państwa Członkowskie prowadzące połowy na niektórych obszarach, innych niż północny Atlantyk, danych statystycznych dotyczących połowów nominalnych. Rada Europejska, 23 października 1995.
↑ ^a ^b ^c ^d Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992, s. 342. ISBN 83-01-12286-2.
↑ W. N. Eschmeyer: Catalog of Fishes electronic version (5 Feb 2014). California Academy of Sciences. [dostęp 2014-02-11]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Harpadon nehereus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 11 lutego 2014]

[itis-1] Harpadon nehereus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Harpadon nehereus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Rutk-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982, s. 218–219. ISBN 83-215-2103-7.

[R2597-4] Rozporządzenie Rady (WE) nr 2597/95 z dnia 23 października 1995 r. w sprawie przekazywania przez Państwa Członkowskie prowadzące połowy na niektórych obszarach, innych niż północny Atlantyk, danych statystycznych dotyczących połowów nominalnych. Rada Europejska, 23 października 1995.

[Zalachowski-5] Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992, s. 342. ISBN 83-01-12286-2.

[Eschmeyer-6] W. N. Eschmeyer: Catalog of Fishes electronic version (5 Feb 2014). California Academy of Sciences. [dostęp 2014-02-11]. (ang.).

[FB-7] Harpadon nehereus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 11 lutego 2014]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]