Bolesław Gallus
| |
 porucznik pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja |
|
| Jednostki |
4 pułk artylerii ciężkiej, |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
     
| |
.svg){kind=small}
Bolesław Gallus (ur. 17 maja 1891 w Jelonku, zm. 2 lutego 1962) – porucznik pilot Wojska Polskiego, żołnierz armii cesarstwa niemieckiego w czasie I wojny światowej, uczestnik powstania wielkopolskiego i wojny z bolszewikami, kawaler Orderu Virtuti Militari[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Franciszka i Leokadii z Domagalskich. Po ukończeniu szkoły powszechnej 12 października 1911 roku został wcielony do armii cesarstwa niemieckiego. Otrzymał przydział do jednostek artylerii i służył w 4, 5 oraz 7 pułku artylerii ciężkiej. W maju 1918 roku został skierowany na szkolenie do szkoły lotniczej w Poznaniu, które ukończył w październiku[2][1].
Po zwolnieniu z armii cesarskiej walczył w szeregach powstańców wielkopolskich. Wziął czynny udział w rozbrojeniu pruskiego garnizonu w Gnieźnie. W grupie gnieźnieńskich powstańców walczył pod Zdziechową[3]. 21 stycznia 1919 roku został przydzielony do 1 wielkopolskiej eskadry polnej organizowanej przez Wiktora Pniewskiego[3]. 6 października 1919 roku ukończył Szkołę Pilotów w Ławicy[4][5] i wrócił do 1 wielkopolskiej eskadry polnej na stanowisko pilota[6][7].
Pod koniec października 1919 roku wziął udział w pierwszym bojowym locie nocnym 1 wielkopolskiej eskadry wywiadowczej, podczas którego przeprowadzono rozpoznanie miejsc postoju oddziałów nieprzyjaciela i zbombardowano dworzec kolejowy w Rohaczewie[8]. 19 lutego 1920 roku, podczas lotu próbnego, rozbił samolot LVG C.V, ale z katastrofy wyszedł bez większych obrażeń[9]. 10 maja brał udział w nieudanym ataku na bolszewickie lotnisko w Pirjawiczach[10]. 17 i 18 sierpnia wyróżnił się podczas ataków z niskiej wysokości na oddziały Armii Czerwonej w rejonie Działdowa[11][12]. W trakcie trwania wojny polsko-bolszewickiej wykonał ponad 100 lotów bojowych, większość z nich w załodze z obserwatorem Maksymilianem Kowalewskim[13].
W grudniu 1922 roku ukończył szkolenie w Szkole Pilotów w Bydgoszczy i został przeniesiony do 1 pułku lotniczego. Służył w Oficerskiej Szkole Obserwatorów Lotniczych a następnie w Szkole Obserwatorów i Strzelców Lotniczych. Po jej likwidacji, w 1924 roku, otrzymał przydział do 4 pułku lotniczego w Toruniu na stanowisko komendanta portu. W 1925 roku został mianowany dowódcą eskadry treningowej[2][1]. W tym roku wziął też udział w zawodach lotniczych o nazwie I Pomorski Lot Okrężny[14]. 15 maja 1928 roku objął stanowisko oficera technicznego Lotniczej Szkoły Bombardowania i Strzelania w Grudziądzu[2][1]. Następnie został oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII, a z dniem 30 listopada 1930 roku przeniesiony w stan spoczynku[15][2].
Po zakończeniu II wojny światowej wrócił do Torunia. W lipcu 1945 ukończył Centralny Kurs Przeszkolenia Instruktorów Szybowcowych w Bydgoszczy i został kierownikiem Szkoły Szybowcowej w Rzadkowie[3]. Należał do grona lotników, którzy reaktywowali działalność Aeroklubu Pomorskiego w Toruniu, pracował tam jako instruktor[16]. Zmarł 2 lutego 1962 roku.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
Za swą służbę otrzymał odznaczenia[17][13]:
- Srebrny Krzyż Virtuti Militari nr 8074 27 lipca 1922[18],
- Krzyż Walecznych[19],
- Polowa Odznaka Pilota nr 57 – 11 listopada 1928 roku „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920”[20][19],
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.
- Wielkopolski Krzyż Powstańczy – 10 listopada 1958[3]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 55.
- ↑ a b c d Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ a b c d Lista odznaczonych WKP ↓.
- ↑ Lotnictwo wielkopolskie 1919-1920. pw.ipn.gov.pl. [dostęp 2020-03-15]. (pol.).
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 141.
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 184.
- ↑ Łydżba 2005 ↓, s. 27.
- ↑ Kowalewski 1928 ↓, s. 41.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 188.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 207.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 95.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 245.
- ↑ a b Gallus Bolesław por. pil.. bequickorbedead.com. [dostęp 2020-03-15]. (pol.).
- ↑ Niestrawski 2018 ↓, s. 34-36.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 19 grudnia 1930 roku, s. 397.
- ↑ Sławiński 1983 ↓, s. 176.
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 243,248,255.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 27 października 1922 roku, s. 807.
- ↑ a b Kolekcja VM ↓, s. 3.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 436.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Gallus Bolesław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.1098 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-11].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Maksymilian Kowalewski: Pierwszy lot nocny frontowy 1. Wielkopolskiej Eskadry (12. liniowej). W: Księga pamiątkowa 3-go Pułku Lotniczego 1918–1928. Poznań: 3 Pułk Lotniczy, 1928. OCLC 833933995.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. I: Początki, organizacja, personel i sprzęt. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. II: Walka i demobilizacja. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Marian Romeyko: Ku czci poległych lotników: księga pamiątkowa. Marian Romeyko (red.). Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poległych Lotników, 1933. OCLC 830230270.
- Kazimierz Sławiński: Lotnisko toruńskie 1920-1945. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1983, seria: Biblioteczka Skrzydlatej Polski. Nr 20. ISBN 83-206-0378-1. OCLC 803099566.
- Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką: 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.
- Józef Zieliński, Waldemar Wójcik: Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari: 1919–1920. T. 1: Wojna polsko-bolszewicka 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-243-7. OCLC 749442378.
- Łukasz Łydżba. Szkolnictwo lotnicze na Ławicy. Część 1. „Lotnictwo z szachownicą”. 12(1/2005), 2005. Wrocław: Wydawnictwo Sanko. ISSN 1643-5702. OCLC 69537539.
- Mariusz Niestrawski. Pierwszy Pomorski Lot Okrężny (19 września 1925). „Aeroplan”. 1(130)/2018, s. 34-36, 2018. Warszawa: Agencja Lotnicza Altair Sp. z o.o. ISSN 1232-8839.
- Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne „Gniazdo”. [dostęp 2020-03-18].
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (wojna polsko-bolszewicka)
- Odznaczeni Polową Odznaką Pilota
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
- Polacy – żołnierze Armii Cesarstwa Niemieckiego w I wojnie światowej
- Porucznicy lotnictwa II Rzeczypospolitej
- Polscy lotnicy w wojnie polsko-bolszewickiej
- Polscy piloci sportowi
- Powstańcy wielkopolscy (1918–1919)
- Ludzie związani z Toruniem
- Urodzeni w 1891
- Zmarli w 1962
- Żołnierze Armii Wielkopolskiej
- Żołnierze Lotnictwa Cesarstwa Niemieckiego
- Piloci 12 Eskadry Wywiadowczej