Ascobolus
 Ascobolus carbonarius | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Ascobolus |
| Nazwa systematyczna | |
| Ascobolus Pers. Syst. Nat., Edn 13 2(2): 1461 (1792) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Ascobolus pezizoides Pers. 1792 | |
Ascobolus Pers. – rodzaj grzybów z typu workowców (Ascomycota)[1].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Grzyby koprofilne, zwykle występujące na odchodach zwierząt, ale spotykane także na rozkładających się resztkach roślin jako grzyby saprotroficzne. Rozmnażają się zarówno płciowo, jak i bezpłciowo. Rozmnażanie bezpłciowe stwierdzono tylko u niektórych gatunków. Podczas rozmnażania płciowego tworzą askokarpy typu apotecjum. Worki wystają nad hymenium[2].
Apotecja o średnicy do 30 mm, na powierzchni lub zagłębione w substracie, beztrzonowe, ale czasami z krótkim trzonem, półkuliste, gruszkowate, stożkowate lub kubkowate. Powierzchnia gładka, oprószona, kosmkowata lub puszysta. Parafizy smukłe, cylindryczne, często osadzone w śluzie. Worki unitunikowe, z wieczkiem, workowate lub cylindryczno-maczugowate, z zaokrąglonym lub kopulastym wierzchołkiem, w dojrzałym stanie wystające ponad powierzchnię hymenium, u niektórych gatunków amyloidalne, z 4 lub 8 zarodnikami. Askospory jednokomórkowe, kuliste do eliptycznych lub owalnych, grubościenne, czasami z galaretowatą osłonką, z pigmentem osadzonym zewnętrznie, gładkie lub różnie ornamentowane, w workach po 2–3 serie, wyrzucane pojedynczo, początkowo fioletowe, później brązowe[3].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ascobolaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
- Anserina Velen.,
- Ascobolus sect. Sphaeridiobolus (Boud.) Brumm.,
- Ascobolus subgen. Dasyobolus Sacc.,
- Crouaniella (Sacc.) Lambotte,
- Dasyobolus (Sacc.) Sacc.,
- Phaeopezia subgen. Crouaniella Sacc.,
- Seliniella Arx & E. Müll.,
- Sphaeridiobolus Boud.[4]
- Ascobolus albidus P. Crouan & H. Crouan 1858[5]
- Ascobolus brassicae P. Crouan & H. Crouan 1857[5]
- Ascobolus brunneus Cooke 1867[5]
- Ascobolus carbonarius P. Karst. 1870[5]
- Ascobolus crenulatus P. Karst. 1868[5]
- Ascobolus epimyces (Cooke) Seaver 1928[6]
- Ascobolus foliicola Berk. & Broome 1873[5]
- Ascobolus furfuraceus Pers. 1794[5] – rzutka otrębiasta
- Ascobolus immersus Pers. 1794[5]
- Ascobolus lignatilis Alb. & Schwein. 1805[5]
- Ascobolus michaudii Boud. 1907[5]
- Ascobolus minutus Boud. 1888[5]
- Ascobolus saccharifer Brumm. 1967[7]
- Ascobolus viridis Curr. 1863[5]
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[8]. Wykaz gatunków według M.A. Chmiel[5] i innych[7][6]. Nazwa polska na podstawie rekomendacji Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów przy Polskim Towarzystwie Mykologicznym[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Life history of Ascobolus [online] [dostęp 2023-11-30] (ang.).
- ↑ Life history of Ascobolus [online] [dostęp 2017-11-06] (ang.).
- ↑ R.T. Hanlin, Illustrated genera of Ascomycetes [online], Mycobank, 1990 [dostęp 2023-11-30] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2017-11-06] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 16–18, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ a b Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-11-30] (pol.).
- ↑ a b Grzyby wielkoowocnikowe Babiogórskiego Parku Narodowego, [w:] A. Bujakiewicz, Babiogórski Park Narodowy. Monografia Przyrodnicza, 2004, s. 215–257.
- ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).
- ↑ Rekomendacja nr 3/2024 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2024-04-26].