Acacia laeta
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Acacia laeta | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Acacia laeta Benth. London J. Bot. 1: 508 (1842)[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 | |||
| Zasięg | |||
 Zakres występowania Acacia laeta | |||
Acacia laeta Benth. – gatunek drzewa lub czasami krzewu liściastego z rodziny bobowatych (Fabaceae Lindl.). Występuje naturalnie w Afryce Wschodniej, Sahelu, Afryce północno-wschodniej i Azji Zachodniej.
Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]
Rośnie naturalnie w Tanzanii, Mali, Burkinie Faso, Nigrze, Nigerii, Czadzie, Sudanie, Etiopii, Somalii, Egipcie, Jemenie, Arabii Saudyjskiej oraz Iraku[6]. Według innych źródeł występuje także w południowej Algierii, w dolinie Morza Martwego oraz dolinie Ha-Arawa[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Małe drzewo lub krzew dorastające do 2–6 m wysokości. Gałązki są gładkie. Kora ma szarą barwę, nie łuszczy się. Posiada czarne, krótki, haczykowate kolce[3].
- Liście
- Mają długość 1–4 cm. Składają się z 2–5 listków. Listki są asymetrycznie podłużne. Mają 0,6–1,2 cm długości i 0,3–0,5 cm szerokości. Są błyszczące, mniej lub bardziej nagie. Gatunek ten różni się liśćmi od innych gatunków akacji występujących w Sahelu (A. dudgeoni, A. gourmaensis, A. mellifera, A. senegal)[4].
- Kwiaty
- Mają żółtobiałą barwę. Zebrane są w kwiatostanach od długości do 5 cm[3]. Wydzielają zapach[4].
- Owoce
- Podłużne strąki[3].
- Gatunki podobne
- Morfologicznie jest to gatunek pośredni pomiędzy A. mellifera a A. senegal[3].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Występuje na podłożu piaszczysto-gliniastym, ilastym lub piaszczystym. Na wyżynie Aïr rośnie do wysokości 1500 m n.p.m.[3] Rośnie na obszarach, gdzie średnia roczna suma opadów wynosi 200–800 mm. Gatunek ten jest bardzo wytrzymały i odporny na suszę[4].
Triploid (2n=39) prawdopodobnie pochodzenia hybrydowego[3].
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Z tego gatunku produkuje się gumę arabską, choć jest ona gorszej jakości niż ta otrzymywana z Akacji senegalskiej. Mimo to jest ona wprowadzona do obrotu handlowego. Ponadto drewno A. laeta jest używane jako drewno opałowe. Kora bywa używana do produkcji lin. Ekstrakt z tego gatunku stosuje się w celu zmiękczenia skóry przed garbowaniem. A. laeta został pomyślnie wykorzystany w programach ponownego zalesiania[4].
Ma również zastosowanie w medycynie niekonwencjonalnej jako środek przeciwbólowy[4].
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych został zaliczony do kategorii NE (not evaluated) – jego statusu według kryteriów IUCN nie określono[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Acacia laeta R. Br. ex Benth.. African Plant Database. [dostęp 2014-01-30]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Acacia laeta R. Br. ex Benth.. FAO. [dostęp 2014-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 września 2013)]. (ang.).
- ↑ Acacia laeta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Acacia laeta. ILDIS. [dostęp 2014-01-30]. (ang.).
- ↑ Acacia laeta. Encyclopedia of Life. [dostęp 2014-01-30]. (ang.).