Ħal Ġinwi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ħal Ġinwi
Symbol zabytku nr rej. 00010 NICPMI (2011-12-16)
Państwo

 Malta

Miejscowość

Żejtun

Adres

Triq Xrobb l-Għaġin

Typ budynku

ruiny świątyni/miejsca osadnictwa

Rozpoczęcie budowy

okres Ġgantija

Zniszczono

zburzona

Właściciel

Rząd Malty

Położenie na mapie Malty
Mapa konturowa Malty, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Ħal Ġinwi”
Położenie na mapie Morza Śródziemnego
Mapa konturowa Morza Śródziemnego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Ħal Ġinwi”
Ziemia35°50′50,4″N 14°32′50,2″E/35,847333 14,547278

Świątynia Ħal Ġinwi (wym. [ħalˈʒɪnwɪ]) – zniszczona prehistoryczna świątynia megalityczna. Miejsce, gdzie się znajdowała, położone jest na południowy wschód od miejscowości Żejtun na Malcie. Świątynia datowana jest na okres Ġgantija (3600–3200 p.n.e.)[1][2][3]. Stanowisko znajduje się w obszarze o tej samej nazwie lub alternatywnie Ħal Ġilwi[a], który jest znany z pozostałości archeologicznych[6] i leży około jednego kilometra od sanktuarium i stanowiska archeologicznego Tas-Silġ[7].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pozostałości świątyni w Ħal Ġinwi znaleziono w pobliżu kaplicy św. Mikołaja, na prawo od głównej drogi z Żejtun do Marsaxlokk, między Żejtun a świątynią Tas-Silġ[8]. Na miejscu znajduje się dziś kilka kamieni ciosowych wciąż widocznych w murze rozdzielającym pola. Więcej szczątków być może przetrwało pod ziemią, ponieważ wykopaliska były powierzchowne[8]. Miejsce zostało pierwotnie przekopane przez Alberta V. Laferlę w roku 1917. W trakcie wykopalisk archeologicznych Laferli architekt Albert E. Vassallo sporządził rysunek miejsc[7]. Themistocles Zammit jednak zinterpretował szczątki jako możliwą budowlę mieszkalną. John D. Evans zasugerował zaś, że struktury megalityczne przypominają bardziej podwójną świątynię[1][9].

Archeologia[edytuj | edytuj kod]

Świątynia miała pięć zbliżonych do prostokąta pomieszczeń zamkniętych wewnątrz megalitycznego muru[10], i jak świątynia Tal-Qadi miała formę odbiegającą od innych megalitycznych świątyń na Malcie[11]. Podłogi były pokryte twardym kamieniem lub ubitą ziemią (malt. torba). Na miejscu znaleziono wiele odłamków ceramiki oraz kamienne przęśliki[12], kiedy pozostałości krzemienia i czertu były rzadkie. Znaleziono też resztki kubka z uchem zdobione trójkątami pointillé, podobne do szczątków znalezionych w Capo Graziano(inne języki) na wyspie Filicudi w grupie Wysp Liparyjskich[13]. Ceramika jest datowana głównie na okres Ġgantija i Tarxien, z bardzo nielicznymi odłamkami z okresu cmentarza Tarxien[1]. Stanowisko zawierało też pozostałości domu z epoki rzymskiej z mozaikowymi podłogami[2].

Ochrona dziedzictwa kulturowego[edytuj | edytuj kod]

Miejsce, na którym znajdowała się świątynia, wraz z potencjalnymi jej pozostałościami, które są wciąż nieodkryte zostało 16 grudnia 2011 roku wpisane na listę National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands (NICPMI) pod numerem 00010[1].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W niektórych źródłach[4] obszar ten jest określany jako Ħal Ġilwi, tak że te dwie nazwy są używane zamiennie[5]. Ponadto Sagona informuje, że dom z urządzeniem do tłoczenia oliwy z oliwek został znaleziony w pobliżu, na miejscu o nazwie Ħal Ġilwi[2]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Ħal Ġinwi Temple. NICPMI, 2011-12-06. [dostęp 2022-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-30)]. (ang.).
  2. ↑ a b c Claudia Sagona: The Archaeology of Malta. Cambridge: Cambridge University Press, 2015, s. 311. ISBN 1-107-00669-4. (ang.).
  3. ↑ Katrin Fenech: Human-induced Changes in the Environment and Landscape of the Maltese Islands from the Neolithic to the 15th Century AD:. Archaeopress, 2007, s. 41. ISBN 1-4073-0120-9. (ang.).
  4. ↑ Anthony Bonanno: Pre-History to Byzantine Times. zejtunreligiousheritage.org, 2013. [dostęp 2022-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-25)]. (ang.).
  5. ↑ Gazzetta 31.1.06. gov.mt, 2006-01-31. [dostęp 2022-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-06)]. (ang.).
  6. ↑ V. Bonello: Missione archeologica italiana a Malta: Rapporto preliminare della campagna 1963. Centro di studi semitici, Istituto di studi del Vicino Oriente, Università, 1964, s. 18-19. (wł.).
  7. ↑ a b Bernard Vassallo: Archaeological perspectives. [w:] Times of Malta [on-line]. 2012-07-09. [dostęp 2022-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-05)]. (ang.).
  8. ↑ a b David Hilary Trump: Malta: Prehistory and Temples. Malta: Midsea Books Limited, 2002, s. 191. ISBN 99909-93-93-9. (ang.).
  9. ↑ John Davies Evans: The prehistoric antiquities of the Maltese Islands: a survey. London: Athlone Press, 1971, s. 25–26. (ang.).
  10. ↑ John Davies Evans: Ancient Peoples and Places MALTA. 1959, s. 125. (ang.).
  11. ↑ David Hilary Trump: Skorba: Excavations Carried Out on Behalf of the National Museum of Malta, 1961–1963. Society of Antiquaries, 1966, s. 47. ISSN 0953-7163. (ang.).
  12. ↑ Proceedings of the Society of Antiquaries of Scotland. Society of Antiquaries of Scotland, 1923, s. 11. (ang.).
  13. ↑ Rivista di scienze preistoriche. T. 18. Istituto Italiano di Preistoria e Protostoria, 1963, s. 178. (wł.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ħal_Ġinwi&oldid=73437741”