Przejdź do zawartości

Uwolnienie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m MalarzBOT: WP:CHECK#3: wstawiam brakujący szablon {{Przypisy}}
OGPawlis (dyskusja | edycje)
3572 edycje
aktualizacja
Linia 1: Linia 1:
{{Film infobox
{{Film infobox
|tytuł = Uwolnienie<br><small>lub</small><br>Wybawienie
|tytuł = Uwolnienie
|oryginalny tytuł = Deliverance
|oryginalny tytuł = Deliverance
|grafika =
|grafika =
|opis grafiki =
|opis grafiki =
|alt grafiki =
|alt grafiki =
|gatunek = [[Dramat filmowy|dramat]], [[dreszczowiec|thriller]]
|gatunek = [[dreszczowiec|thriller]], [[Dramat filmowy|dramat]]
|rok produkcji =
|rok produkcji =
|data premiery = 30 lipca 1972
|data premiery = 30 lipca 1972
|kraj produkcji = [[Stany Zjednoczone]]
|kraj produkcji = [[Stany Zjednoczone]]
|język =
|język = [[angielski]]
|czas trwania = 109 min
|czas trwania = 109 min
|reżyseria = [[John Boorman]]
|reżyseria = [[John Boorman]]
|scenariusz = [[James Dickey]]
|scenariusz = [[James Dickey]]
|główne role =
|główne role = [[Jon Voight]]<br />[[Burt Reynolds]]<br />[[Ned Beatty]]<br />[[Ronny Cox]]
|muzyka =
|muzyka = [[Eric Weissberg]]
|zdjęcia = [[Vilmos Zsigmond]]
|zdjęcia = [[Vilmos Zsigmond]]
|scenografia =
|scenografia = Fred Harpman
|kostiumy =
|kostiumy = Bucky Rous
|montaż =
|montaż = Tom Priestley
|produkcja =
|produkcja = John Boorman
|wytwórnia = [[Warner Bros. Pictures]]<br />[[Elmer Enterprises]]
|wytwórnia = [[Warner Bros.]]<br />Elmer Enterprises
|dystrybucja = [[Warner Bros.]]
|dystrybucja = Warner Bros.
|budżet =
|budżet =
|przychody brutto =
|przychody brutto =
|poprzednik =
|poprzednik =
|kontynuacja =
|kontynuacja =
|nagrody =
|nagrody =
|commons =
|commons =
|wikicytaty =
|wikicytaty =
|www =
|www =
}}
}}
'''''Uwolnienie'''''<ref name="sfp">{{cytuj | tytuł = Uwolnienie (Deliverance) | data dostępu = 2024-04-05 | opublikowany = Stowarzyszenie Filmowców Polskich | url = https://www.sfp.org.pl/film,1728,1,Uwolnienie-.html}}</ref><ref name="Film.org.pl">{{cytuj | tytuł = Uwolnienie. 50 lat od premiery jednego z najdoskonalszych thrillerów survivalowych | data = 2022-07-30 | data dostępu = 2024-04-05 | opublikowany = Film.org.pl | url = https://film.org.pl/r/uwolnienie-50-lat-od-premiery-jednego-z-najdoskonalszych-thrillerow-survivalowych |autor=Mariusz Czernic}}</ref><ref name="filmowo">{{Cytuj | autor = Piotr Szczepankiewicz | tytuł = Uwolnienie / Deliverance (1972) | url = https://filmowo.net/recenzja-filmu/uwolnienie-deliverance-1972/ | data dostępu = 2024-04-05}}</ref> lub '''''Wybawienie'''''<ref name="sfp" /><ref name="telemagazyn">{{cytuj | tytuł = Wybawienie (1972)| data dostępu = 2024-04-05 | opublikowany = Telemagazyn.pl | url = https://www.telemagazyn.pl/film/wybawienie-29199/ }}</ref> (oryg. ''Deliverance'') – film z [[1972 w filmie|1972]] roku w reżyserii [[John Boorman|Johna Boormana]] na podstawie powieści [[James Dickey|Jamesa Dickeya]].
'''''Uwolnienie'''''{{#tag:ref|Alternatywny polski tytuł – ''Wybawienie''<ref name="sfp">{{cytuj stronę|tytuł=Uwolnienie (Deliverance)|data dostępu=2024-04-05|opublikowany=Stowarzyszenie Filmowców Polskich|url=https://www.sfp.org.pl/film,1728,1,Uwolnienie-.html}}</ref><ref name="telemagazyn">{{cytuj stronę|tytuł=Wybawienie (1972)|data dostępu=2024-04-05|opublikowany=Telemagazyn.pl|url = https://www.telemagazyn.pl/film/wybawienie-29199/}}</ref>|group="uwaga"}} ([[ang.]] ''Deliverance'') – [[Kinematografia amerykańska|amerykański]] [[dreszczowiec]] z 1972 roku w reżyserii [[John Boorman|Johna Boormana]] i z scenariuszem [[James Dickey|Jamesa Dickeya]] na podst. jego powieści ''Wybawienie''<ref name="sfp" /><ref name="Film.org.pl">{{cytuj stronę|tytuł=Uwolnienie. 50 lat od premiery jednego z najdoskonalszych thrillerów survivalowych|data=2022-07-30|data dostępu=2024-04-05|opublikowany=Film.org.pl|url=https://film.org.pl/r/uwolnienie-50-lat-od-premiery-jednego-z-najdoskonalszych-thrillerow-survivalowych|autor=Mariusz Czernic}}</ref><ref name="filmowo">{{Cytuj stronę|autor=Piotr Szczepankiewicz|tytuł=Uwolnienie / Deliverance (1972)|url=https://filmowo.net/recenzja-filmu/uwolnienie-deliverance-1972/|data dostępu=2024-04-05|opublikowany=Filmowo.net|język=pl}}</ref>. W 2008 roku został wprowadzony do [[National Film Registry|Narodowego Rejestru Filmowego]] Stanów Zjednoczonych jako film „znaczący kulturowo, historycznie bądź estetycznie”. Debiut Neda Beatty’ego i Ronny’ego Coxa<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.loc.gov/item/prn-08-237/|tytuł=Cinematic Classics, Legendary Stars, Comedic Legends and Novice Filmmakers Showcase the 2008 Film Registry|data dostępu=2024-04-14|opublikowany=[[Library of Congress]]|język=en|data=2008-12-30}}</ref>.


== Opis fabuły ==
== Opis fabuły ==
Czwórka biznesmenów z [[Atlanta|Atlanty]] – Lewis, Ed, Bobby i Drew – organizuje wyprawę w puszczańskie tereny [[Appalachy|Appalachów]], zanim nie zostanie tu zbudowana zapora niszcząca [[Las pierwotny|pierwotny]] charakter miejsca. Pragną na jakiś czas uciec od cywilizacji i przeżyć prawdziwą męską przygodę. Charyzmatyczny Lewis będący liderem i cichy Ed są doświadczeni w takich wyprawach, zaś Bobby i Drew są nowicjuszami. Na lokalnej stacji benzynowej Drew ze swoją [[Gitara|gitarą]] wdaje się w muzyczny pojedynek z chłopakiem grającym na [[banjo]]. Pojedynek sprawia u obu przyjemność, a niektórzy miejscowi na jego dźwięk zaczynają tańczyć. Biznesmeni zauważają u zacofanych miejscowych oznaki chowu wsobnego i widoczną niechęć wobec miastowych<ref name=":0">{{Cytuj stronę|url=https://www.filmsite.org/deli.html|tytuł=Deliverance (1972) {{!}} Plot Synopsis|data dostępu=2024-04-14|opublikowany=Filmsite|język=en}}</ref>.
{{sekcja stub}}

Eda niepokoi wywyższanie się Lewisa przed tutejszymi. Docierając nad rzekę Cahulawasee, gdzie odbywają [[Rafting|spływ]] [[Kanadyjka (łódź)|kajakowy]]. Nocą rozbijają obóz, gdzie słyszą niepokojące odgłosy. Rankiem Ed udaje się na samotne polowanie z [[Łuk bloczkowy|łukiem]], jednak nie ma odwagi zabić [[Mulak białoogonowy|mulaka]]. Ponownie płynąc kajakami Ed i Bobby na brzegu natrafiają na dwóch wrogich [[Człowiek gór|ludzi gór]] ze strzelbą. Jeden z nich gwałci Bobby’ego i zamierzają zrobić to samo z Edem, ale w ostatniej chwili ratują go dopływający Lewis i Drew. Gwałciciel zostaje zabity przez Lewisa z łuku, a jego bezzębny kompan po utracie strzelby ucieka w las. Przerażony Drew sugeruje zgłosić wszystko na policję, ale reszta czując, że będą mieli niekorzystny proces sądowy decyduje o zakopaniu zwłok<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cytuj stronę|url=https://www.filmsite.org/deli2.html|tytuł=Deliverance (1972) {{!}} Plot Synopsis (continued)|data dostępu=2024-04-14|opublikowany=Filmsite|język=en}}</ref>.

Mężczyźni w popłochu kontynuują spływ rzeką, lecz roztrzęsiony Drew zapomina o założeniu [[Kamizelka ratunkowa|kapoka]] i na niebezpieczny odcinku [[Bystrze|bystrza]] wpada do wody. Jedna z kanadyjek rozbija się o skały i wszyscy lądują u brzegu. Lewis ciężko ranny w nogę czuje, że Drew nie żyje i stoi za tym bezzębny, który śledził ich z ukrycia. Ed z wielkim trudem idzie na szczyt skał, by dopaść bezzębnego. W końcu udaje mu się zastrzelić uzbrojonego w strzelbę bezzębnego z łuku, jednak w afekcie upada do tyłu, dźgając się przy tym jedną ze swoich strzał. Po pozbyciu się zniszczonego łuku i strzelby Ed z Bobbym zrzucają obciążone zwłoki bezzębnego, aby mieć pewność, że nigdy nie zostaną znalezione. Robią to samo z martwym ciałem Drew, które odkrywają w dole rzeki. robią to samo<ref name=":1" />.

Płynąc ocalałą kanadyjką z nieruchomym Lewisem Ed i Bobby docierają do miasteczka Aintry, które wkrótce ma zniknąć pod powierzchnią wody od zapory. Tam Lewis i Ed trafiają do szpitala, a Bobby przedstawia lokalnym władzom ustaloną przez wszystkich spreparowaną wersję wydarzeń. Wkrótce zostaje znaleziony fragment rozbitej kanadyjki. Szeryf Bullard niespecjalnie wierzy w historię mężczyzn, ale puszcza ich wolno z braku dowodów. Opowiada, że w tym samym czasie słuch zaginął o szwagrze zastępcy Queena. Lewis mogący mieć amputowaną nogę przysięga z kompanami, by zachować prawdziwą historię w tajemnicy do końca życia. Szeryf mówi wyjeżdżającym Edowi i Bobby’emu, by nigdy tu nie wracali. Chce, by Aintry umarło w spokoju. Po powrocie do domu Eda nękają koszmary, w którym z jeziora unosi się wzdęta dłoń<ref name=":1" />.


== Obsada ==
== Obsada ==
* [[Jon Voight]] – Ed
* [[Jon Voight]] – Ed Gentry
* [[Burt Reynolds]] – Lewis
* [[Burt Reynolds]] – Lewis Medlock
* [[Ned Beatty]] – Bobby
* [[Ned Beatty]] – Bobby Trippe
* [[Ronny Cox]] – Drew
* [[Ronny Cox]] – Drew Ballinger
* [[Ed Ramey]] - Starzec
* [[Bill MacKinney]] – człowiek gór
* [[Billy Redden]] - Lonnie
* [[Herbert Coward]] – bezzębny
* [[James Dickey]] – szeryf Bullard
* Ed Ramey – starzec
* [[Billy Redden]] – Lonnie
* Macon McCalman – zastępca szeryfa Queen
* John Fowler – lekarz
* Seamon Glass – Griner
* Randall Deal – Griner
* Belinha Betty – Martha Gentry
* [[Charley Boorman]] – Charlie Gentry


== Nagrody i wyróżnienia ==
== Nagrody i wyróżnienia ==

'''[[45. ceremonia wręczenia Oscarów|Oscary za rok 1972]]'''
{| class="wikitable sortable"
* Najlepszy film - [[John Boorman]] (nominacja)
!Nagroda
* Najlepsza reżyseria - [[John Boorman]] (nominacja)
!Kategoria
* Najlepszy montaż - [[Tom Priestley]] (nominacja)
!Nominowani
'''[[31. ceremonia wręczenia Złotych Globów|Złote Globy 1973]]'''
!Wynik
* Najlepszy dramat (nominacja)
!Źródło
* Najlepsza reżyseria - [[John Boorman]] (nominacja)
|-
* Najlepszy scenariusz - [[James Dickey]] (nominacja)
! rowspan="3" |[[45. ceremonia wręczenia Oscarów|Nagroda Akademii Filmowej]]
* Najlepszy aktor dramatyczny - [[Jon Voight]] (nominacja)
|Najlepszy film
* Najlepsza piosenka - ''Duelling Banjos'' - muz. [[Arthur Smith]]; adaptacja: [[Steve Mandel]], [[Eric Weissberg]] (nominacja)
| rowspan="2" |[[John Boorman]]
'''[[27. ceremonia wręczenia nagród Brytyjskiej Akademii Filmowej|Nagrody BAFTA 1973]]'''
| style="background:pink" |Nominacja
* Najlepsze zdjęcia - [[Vilmos Zsigmond]] (nominacja)
| rowspan="3" |<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1973|tytuł=The 45th Academy Awards {{!}} 1973|data dostępu=2024-04-14|opublikowany=[[Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej]]|język=en}}</ref>
* Najlepszy dźwięk - [[Jim Atkinson]], [[Walter Goss]], [[Doug E. Turner]] (nominacja)
|-
* Najlepszy montaż - [[Tom Priestley]] (nominacja)
|Najlepsza reżyseria
| style="background:pink" |Nominacja
|-
|Najlepsza montaż
|[[Tom Priestley]]
| style="background:pink" |Nominacja
|-
! rowspan="3" |[[27. ceremonia wręczenia nagród Brytyjskiej Akademii Filmowej|Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej]]
|Najlepszy zdjęcia
|[[Vilmos Zsigmond]]
| style="background:pink" |Nominacja
| rowspan="3" |<ref>{{Cytuj stronę|url=https://awards.bafta.org/award/1973/film|tytuł=Film in 1973|data dostępu=2024-04-14|opublikowany=[[BAFTA]]|język=en}}</ref>
|-
|Najlepszy dźwięk
|Jim Atkinson, Walter Goss, Doug E. Turner
| style="background:pink" |Nominacja
|-
|Najlepszy montaż
|[[Tom Priestley]]
| style="background:pink" |Nominacja
|-
! rowspan="5" |[[31. ceremonia wręczenia Złotych Globów|Złote Globy]]
| colspan="2" |Najlepszy dramat
| style="background:pink" |Nominacja
| rowspan="5" |<ref>{{Cytuj stronę|url=https://goldenglobes.com/film/deliverance/|tytuł=Deliverance|data dostępu=2024-04-14|opublikowany=[[Golden Globes]]|język=en}}</ref>
|-
|Najlepsza reżyseria
|[[John Boorman]]
| style="background:pink" |Nominacja
|-
|Najlepszy scenariusz
|[[James Dickey]]
| style="background:pink" |Nominacja
|-
|Najlepszy aktor w dramacie
|[[Jon Voight]]
| style="background:pink" |Nominacja
|-
|Najlepsza piosenka
|''Dueling Banjos'' ([[Eric Weissberg]])
| style="background:pink" |Nominacja
|-
!Directors Guild of America Awards
|Najlepsze osiągnięcie reżyserskie w filmie fabularnym
|[[John Boorman]]
| style="background:pink" |Nominacja
|<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.dga.org/Awards/History/1970s/1972.aspx?value=1972|tytuł=25th Annual DGA Awards {{!}} Honoring Outstanding Directional Achievement for 1972|data dostępu=2024-04-14|opublikowany=DGA Awards|język=en}}</ref>
|-
!Writers Guild of America Awards
|Najlepsza adaptacja innego medium (dramat)
|[[James Dickey]]
| style="background:pink" |Nominacja
|<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.wga.org/awards/awardssub.aspx?id=1551|tytuł=Writers Guild Awards|data dostępu=2024-04-14|opublikowany=Writers Guild of America|język=en}}</ref>
|}

== Uwagi ==
{{Uwagi}}


== Przypisy ==
== Przypisy ==
Linia 64: Linia 136:


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* {{IMDb|tytuł|0068473}}
* {{Filmweb|tytuł|4982}}
* {{Filmweb|tytuł|4982}}


Wersja z 19:37, 14 kwi 2024

Uwolnienie
Deliverance
Gatunek

thriller, dramat

Data premiery

30 lipca 1972

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

109 min

Reżyseria

John Boorman

Scenariusz

James Dickey

Główne role

Jon Voight
Burt Reynolds
Ned Beatty
Ronny Cox

Muzyka

Eric Weissberg

Zdjęcia

Vilmos Zsigmond

Scenografia

Fred Harpman

Kostiumy

Bucky Rous

Montaż

Tom Priestley

Produkcja

John Boorman

Wytwórnia

Warner Bros.
Elmer Enterprises

Dystrybucja

Warner Bros.

Uwolnienie[a] (ang. Deliverance) – amerykański dreszczowiec z 1972 roku w reżyserii Johna Boormana i z scenariuszem Jamesa Dickeya na podst. jego powieści Wybawienie[1][3][4]. W 2008 roku został wprowadzony do Narodowego Rejestru Filmowego Stanów Zjednoczonych jako film „znaczący kulturowo, historycznie bądź estetycznie”. Debiut Neda Beatty’ego i Ronny’ego Coxa[5].

Opis fabuły

Czwórka biznesmenów z Atlanty – Lewis, Ed, Bobby i Drew – organizuje wyprawę w puszczańskie tereny Appalachów, zanim nie zostanie tu zbudowana zapora niszcząca pierwotny charakter miejsca. Pragną na jakiś czas uciec od cywilizacji i przeżyć prawdziwą męską przygodę. Charyzmatyczny Lewis będący liderem i cichy Ed są doświadczeni w takich wyprawach, zaś Bobby i Drew są nowicjuszami. Na lokalnej stacji benzynowej Drew ze swoją gitarą wdaje się w muzyczny pojedynek z chłopakiem grającym na banjo. Pojedynek sprawia u obu przyjemność, a niektórzy miejscowi na jego dźwięk zaczynają tańczyć. Biznesmeni zauważają u zacofanych miejscowych oznaki chowu wsobnego i widoczną niechęć wobec miastowych[6].

Eda niepokoi wywyższanie się Lewisa przed tutejszymi. Docierając nad rzekę Cahulawasee, gdzie odbywają spływ kajakowy. Nocą rozbijają obóz, gdzie słyszą niepokojące odgłosy. Rankiem Ed udaje się na samotne polowanie z łukiem, jednak nie ma odwagi zabić mulaka. Ponownie płynąc kajakami Ed i Bobby na brzegu natrafiają na dwóch wrogich ludzi gór ze strzelbą. Jeden z nich gwałci Bobby’ego i zamierzają zrobić to samo z Edem, ale w ostatniej chwili ratują go dopływający Lewis i Drew. Gwałciciel zostaje zabity przez Lewisa z łuku, a jego bezzębny kompan po utracie strzelby ucieka w las. Przerażony Drew sugeruje zgłosić wszystko na policję, ale reszta czując, że będą mieli niekorzystny proces sądowy decyduje o zakopaniu zwłok[6][7].

Mężczyźni w popłochu kontynuują spływ rzeką, lecz roztrzęsiony Drew zapomina o założeniu kapoka i na niebezpieczny odcinku bystrza wpada do wody. Jedna z kanadyjek rozbija się o skały i wszyscy lądują u brzegu. Lewis ciężko ranny w nogę czuje, że Drew nie żyje i stoi za tym bezzębny, który śledził ich z ukrycia. Ed z wielkim trudem idzie na szczyt skał, by dopaść bezzębnego. W końcu udaje mu się zastrzelić uzbrojonego w strzelbę bezzębnego z łuku, jednak w afekcie upada do tyłu, dźgając się przy tym jedną ze swoich strzał. Po pozbyciu się zniszczonego łuku i strzelby Ed z Bobbym zrzucają obciążone zwłoki bezzębnego, aby mieć pewność, że nigdy nie zostaną znalezione. Robią to samo z martwym ciałem Drew, które odkrywają w dole rzeki. robią to samo[7].

Płynąc ocalałą kanadyjką z nieruchomym Lewisem Ed i Bobby docierają do miasteczka Aintry, które wkrótce ma zniknąć pod powierzchnią wody od zapory. Tam Lewis i Ed trafiają do szpitala, a Bobby przedstawia lokalnym władzom ustaloną przez wszystkich spreparowaną wersję wydarzeń. Wkrótce zostaje znaleziony fragment rozbitej kanadyjki. Szeryf Bullard niespecjalnie wierzy w historię mężczyzn, ale puszcza ich wolno z braku dowodów. Opowiada, że w tym samym czasie słuch zaginął o szwagrze zastępcy Queena. Lewis mogący mieć amputowaną nogę przysięga z kompanami, by zachować prawdziwą historię w tajemnicy do końca życia. Szeryf mówi wyjeżdżającym Edowi i Bobby’emu, by nigdy tu nie wracali. Chce, by Aintry umarło w spokoju. Po powrocie do domu Eda nękają koszmary, w którym z jeziora unosi się wzdęta dłoń[7].

Obsada

Nagrody i wyróżnienia

Nagroda Kategoria Nominowani Wynik Źródło
Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy film John Boorman Nominacja [8]
Najlepsza reżyseria Nominacja
Najlepsza montaż Tom Priestley Nominacja
Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej Najlepszy zdjęcia Vilmos Zsigmond Nominacja [9]
Najlepszy dźwięk Jim Atkinson, Walter Goss, Doug E. Turner Nominacja
Najlepszy montaż Tom Priestley Nominacja
Złote Globy Najlepszy dramat Nominacja [10]
Najlepsza reżyseria John Boorman Nominacja
Najlepszy scenariusz James Dickey Nominacja
Najlepszy aktor w dramacie Jon Voight Nominacja
Najlepsza piosenka Dueling Banjos (Eric Weissberg) Nominacja
Directors Guild of America Awards Najlepsze osiągnięcie reżyserskie w filmie fabularnym John Boorman Nominacja [11]
Writers Guild of America Awards Najlepsza adaptacja innego medium (dramat) James Dickey Nominacja [12]

Uwagi

  1. ↑ Alternatywny polski tytuł – Wybawienie[1][2]

Przypisy

  1. ↑ a b Uwolnienie (Deliverance). Stowarzyszenie Filmowców Polskich. [dostęp 2024-04-05].
  2. ↑ Wybawienie (1972). Telemagazyn.pl. [dostęp 2024-04-05].
  3. ↑ Mariusz Czernic: Uwolnienie. 50 lat od premiery jednego z najdoskonalszych thrillerów survivalowych. Film.org.pl, 2022-07-30. [dostęp 2024-04-05].
  4. ↑ Piotr Szczepankiewicz: Uwolnienie / Deliverance (1972). Filmowo.net. [dostęp 2024-04-05]. (pol.).
  5. ↑ Cinematic Classics, Legendary Stars, Comedic Legends and Novice Filmmakers Showcase the 2008 Film Registry. Library of Congress, 2008-12-30. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  6. ↑ a b Deliverance (1972) | Plot Synopsis. Filmsite. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  7. ↑ a b c Deliverance (1972) | Plot Synopsis (continued). Filmsite. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  8. ↑ The 45th Academy Awards | 1973. Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  9. ↑ Film in 1973. BAFTA. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  10. ↑ Deliverance. Golden Globes. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  11. ↑ 25th Annual DGA Awards | Honoring Outstanding Directional Achievement for 1972. DGA Awards. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
  12. ↑ Writers Guild Awards. Writers Guild of America. [dostęp 2024-04-14]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Filmy w reżyserii Johna Boormana
1960-69
1970-79
1980-89
1990-99
2000-09
2010-19

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Uwolnienie&oldid=73508775”