Ardipitek

Ardipitek
	Ardipithecus
	White, Suwa & Asfaw, 1995
	Okres istnienia: 5,8–4,4 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q ↓
	; Ardipithecus ramidus
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Rząd	naczelne
Rodzina	człowiekowate
Podrodzina	Homininae
Podrodzaj	Ardipithecus
	Typ nomenklatoryczny
	Australopithecus ramidus White, Suwa & Asfaw, 1994
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ardipitek (Ardipithecus) – rodzaj wymarłych ssaków naczelnych z podrodziny Homininae w obrębie rodziny człowiekowatych (Hominidae), wyodrębniony z australopiteków na podstawie bardzo fragmentarycznych szczątków. Szczątki pierwszego osobnika tego rodzaju odnaleziono w roku 1992 w Aramis w Etiopii. Ardipiteki zamieszkiwały Afrykę około 5,8–4,4 mln lat temu, zatem przed australopitekami, za których prawdopodobnych przodków są obecnie uważane. Pod wieloma względami przypominały małpy człekokształtne. Uważa się, że były istotami dwunożnymi.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj Ardipithecus został wyodrębniony na podstawie analizy zębów, szczątków czaszki i kończyn górnych, jednakże jego pozycja w łańcuchu ewolucyjnym człowieka nadal nie jest w pełni ustalona. Definicja rodzaju została opublikowana w 1995 roku w czasopiśmie Nature; autorami definicji byli paleontolodzy – Amerykanin Timothy Douglas White, Japończyk Gen Suwa i Etiopczyk Berhane Asfaw^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) A. ramidus.

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Ardipithecus: {[W języku|aa|Ardi}} ‘grunt, podłoga, ziemia’; gr. πιθηκος pithēkos ‘małpa’^[1].

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Dotychczas wyróżniono dwa gatunki^[2]:

Ardipithecus kadabba Haile-Selassie, 2001
Ardipithecus ramidus (White, Suwa & Asfaw, 1994)

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c T.D. White, G. Suwa & B. Asfaw. Corrigendum: Australopithecus ramidus, a new species of early hominid from Aramis, Ethiopia. „Nature”. 375 (6526), s. 88, 1995. DOI: 10.1038/375088a0. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., †Ardipithecus White, Suwa & Asfaw, 1995, Hesperomys project (Version 24.4.0), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2024-06-01] (ang.).

[whi&inni-1] T.D. White, G. Suwa & B. Asfaw. Corrigendum: Australopithecus ramidus, a new species of early hominid from Aramis, Ethiopia. „Nature”. 375 (6526), s. 88, 1995. DOI: 10.1038/375088a0. (ang.).

[zij-2] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., †Ardipithecus White, Suwa & Asfaw, 1995, Hesperomys project (Version 24.4.0), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2024-06-01] (ang.).

[1]

[2]